Z Gomulickim, Medalami Zygmunta Krasińskiego i w aurze Nobla dla polskiej pisarki

   Tegoroczna, już XIV Ciechanowska Jesień Poezji, trwała dwa dni (9-10 października 2019). Najpierw gościła w Ciechanowie, gdzie zaplanowano spotkania autorskie we wszystkich szkołach (także w Gumowie i Gołotczyźnie), warsztaty poetyckie pod okiem pisarki Marty Berowskiej z Warszawy, obiad, zakwaterowanie, Noc Poetów.
   Ale pierwszego dnia po południu autokar z poetami i miłośnikami literatury wyjechał też do Pułtuska, aby poznać ślady Wiktora Teofila Gomulickiego. Tam w Pułtuskiej Bibliotece Publicznej im. Joachima Lelewela, w pięknie odrestaurowanej i wypełnionej po brzegi czytelni, dr Teresa Kaczorowska zaprezentowała nowy już 21. numer „Ciechanowskich Zeszytów Literackich” Wiktor Teofil Gomulicki (1848-1919), jeden z najważniejszych twórców pozytywizmu (Zeszyty wydawane są od 21 lat przez Związek Literatów na Mazowszu, od początku pod redakcją T. Kaczorowskiej). Dyrektor tej placówki, Bożena Potyraj, razem z pracownikami Pułtuskiej Biblioteki Publicznej im. Joachima Lelewela, przybliżyli sylwetkę autora „Wspomnień niebieskiego mundurka” w ciekawej prezentacji multimedialnej „Wiktor Gomulicki wpisany w historię Pułtuska” oraz wystawą „Wiktor Gomulicki – piewca nadnarwiańskiego grodu”. Odkrywcza była też prelekcja prof. Joanny Zajkowskiej (UKSW Warszawa), która zaprezentowała nieznane do tej pory weneckie rękopisy Gomulickiego znalezione przez nią we wrocławskim Ossolineum. Z kolei pracownicy Muzeum Regionalnego, na czele z dyrektorem Andrzejem Popowiczem, zafundowali literatom ciekawą wędrówkę śladami Wiktora Gomulickiego w Pułtusku, gdzie są jego alejki, pomnik, pamiątkowa tablica na kamienicy gdzie mieszkał. Uczestnicy Jesieni mogli odwiedzić też Dom Polonii, gdzie zjedli kolację.

   Pierwszy dzień zakończył się długą Nocą Poetów w Kawiarni Artystycznej PCKiSz i koncertem Trio Brzoska/Marciniak/Markiewicz z Katowic. Nieplanowanym punktem programu było niezwykłe podziękowanie uczestników Jesieni dla prezes Związku Literatów na Mazowszu Teresie Kaczorowskiej, która głównie przygotowywała i prowadziła  ten festiwal. Poeci wyrazili swoją niezgodę na odwołanie jej ze stanowiska dyrektora PCKiSz, podziękowali jej za dotychczasowy wkład dla kultury i odśpiewali „Sto lat” na stojąco.

   Czwartek, 10 października uczestnicy Jesieni spędzili w Opinogórze. Jak zwykle złożyli kwiaty przy grobie Zygmunta Krasińskiego i kustosza Janusza Królika, zwiedzali też Muzeum Romantyzmu w Opinogórze. W samo południe odbyło się XXI Spotkanie z Literaturą w Opinogórze, na którym gościem był dr Konrad Sutarski z Budapesztu. Jak zwykle prowadząca je dr Teresa  Kaczorowska przedstawiła sylwetkę w obszernym eseju. Okazało się, że ten urodzony 85 lat temu w Poznaniu poeta, prozaik, tłumacz i działacz polonijny na Węgrzech, gdzie mieszka od 1965 r., ma też korzenie na północnym Mazowszu. Jego matka Janina z Dymkowskich Sutarska urodziła się bowiem w Woli Młockiej, w ciechanowskim powiecie.   

    Kolejnym punktem programu było rozstrzygnięcie XXXI Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego „O Laur Opina”. Jury w składzie: dr Przemysław Dakowicz (Łódź), dr Mirosław Słapik (Olsztyn), Krzysztof Martwicki (Płońsk) przyznało: I nagrodę (1000 zł) Wojciechowi Roszkowskiemu z  Nowego Sącza, II nagrodę (800 zł) Piotrowi Masoniowi z Głogowa i III nagrodę (600 zł)  Januszowi Pyzińskiemu z Dębicy. Nagrody specjalne otrzymali: za wiersz o tematyce opinogórskiej (500 zł) Alina Nowak-Prudnik  z Prudnika i za wiersz o tematyce ciechanowskiej (500 zł) – Martyna Kinicka z Ciechanowa, zaś trzy równorzędne wyróżnienia: Anna Piliszewska z Wieliczki, Elżbieta Galoch  z Turka i Łukasz Barys z Pabianic.

   Po prezentacji wierszy przez laureatów w opinogórskiej, pięknej oranżerii wręczono też – po raz pierwszy - Medale Zygmunta Krasińskiego. Medal został utworzony z inicjatywy polskich środowisk literackich, w 160. rocznicę śmierci trzeciego wieszcza. Na jego awersie przedstawiono sylwetkę Poety i napis: Medal Zygmunta Krasińskiego i daty życia 1812–1859, a na rewersie - pomnik nagrobny matki Poety z kościoła w Opinogórze oraz nazwy miast polskich i europejskich, w których przebywał i pisał swoje dzieła. Medal Zygmunta Krasińskiego ma charakter honorowy. Jest prawem chronionym emblematem wysokiej jakości osiągnięć artystycznych, naukowych i kulturowych w Polsce i świecie. Przyznawany będzie przez Kapitułę Artystyczną, która składa się z trzech Strażników Medalu i kolejnych jego Laureatów. Strażnicy, czyli pierwszy skład Kapituły, stanowią zaproponowani przez związki twórcze i polskie środowiska literackie: dr Teresa Kaczorowska (poetka i eseistka – przewodnicząca Kapituły), prof. dr hab. Kazimierz Świegocki (poeta i eseista z Warszawy) i dr. Dariusz T. Lebioda (poeta i eseista z Bydgoszczy). Strażnicy Medalu otrzymują Medal depozytowy w randze pełnego wyróżnienia. Strażnicy przyznali w tym roku pierwsze dwa Medale Zygmunta Krasińskiego: prof. Zbigniewowi Sudolskiemu oraz kustoszowi Muzeum Romantyzmu Romanowi Kochanowiczowi. Zgodnie z Regulaminem poszerzą oni grono Kapituły. Kolejni laureaci Medalu – polscy i zagraniczni twórcy, badacze i artyści za wybitne zasługi dla kultury polskiej i jej promowanie w innych krajach świata – będą honorowani Medalem w Muzeum Romantyzmu w Opinogórze, na następnych Jesieniach Poezji.

   Zwieńczeniem tego XXIV festiwalu poezji, niezwykle bogatego programowo, był wspaniały koncert fortepianowy poety i muzyka Aresa Chadzinikolau, syna znanego grecko-polskiego poety i historyka literatury z Poznania Nikosa Chadzinikolau, który bywał często w Opinogórze (zmarł 10 lat temu). W sumie w tegorocznej Jesieni uczestniczyło blisko 50 ludzi pióra z regionu, Polski i 5 innych państw, m.in.: Konrad Sutarski (Budapeszt, Węgry), Alicja Michałkiewicz-Romaniuk (Lwów, Ukraina), Mirosława Bartoszewicz (Wilno, Litwa), Daiva Molytė-Lukauskienė (Kłajpeda, Litwa), Barbara Orlowski (Niemcy), Ares Chadzinikolau (Poznań), Tadey Karabowicz (Ukraina) Marta Berowska (Warszawa), Erazm Stefanowski i Tomasz Sieczkowski (Augustów), Barbara Petrozolin-Skowrońska (Warszawa), prof. Kazimierz Świegocki (Warszawa), Juliusz Erazm  Bolek (Warszawa), Andrzej Zygmunt Rola-Stężycki (Grójec) oraz liczni pisarze z regionu. W sumie była to Jesień Poezji historyczna: z pierwszymi Medalami Zygmunta Krasińskiego i radością z Nagrody Nobla dla polskiej pisarki Olgi Tokarczuk, która została nią uwieńczona akurat podczas tego festiwalu (10 października 2019 r.).

   Warto dodać, że Organizatorami tegorocznej Jesieni Poezji byli: Związek Literatów na Mazowszu, Powiatowe Centrum Kultury i Sztuki im. M. Konopnickiej w Ciechanowie i Muzeum Romantyzmu w Opinogórze. Nie byłoby jednak Jesieni Poezji, gdyby nie sponsorzy i partnerzy: Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, Starostwo Powiatowe w Ciechanowie, Urząd Miasta w Ciechanowie, Pułtuska Biblioteka Publiczna im. Joachima Lelewela, Dom Polonii w Pułtusku. Dziękujemy!

*** „Ciechanowskie Zeszyty Literackie” mają swoją premierę zawsze podczas Jesieni Poezji. Ten ukazujący się od 21 lat periodyk ma co roku swój tytuł i wiodący temat dot. znanego pisarza, który ma związki z regionem (do tej pory rocznik był poświęcony m.in. Zygmuntowi Krasińskiemu, Aleksandrowi Świętochowskiemu, Stefanowi Żeromskiemu, Henrykowi Sienkiewiczowi, M. K. Sarbiewskiemu, Marii Konopnickiej, Bolesławowi Biegasowi, Zuzannie Morawskiej, Stanisławowi Chełchowskiemu, Brunonowi D. hr. Kicińskiemu, Bronisławie Włodkównie. W 2019 r. nosi tytuł Wiktor Teofil Gomulicki (1882-1919), jeden z najważniejszych twórców pozytywizmu.

*** Wiktor Teofil Gomulicki, ps. „Fantazy” (ur. 17 października 1848 r. w Ostrołęce, zm. 14 lutego 1919 r. w Warszawie) – poeta, powieściopisarz, eseista, publicysta, badacz historii Warszawy, kolekcjoner. Jeden z najważniejszych twórców polskiego pozytywizmu. Dzieciństwo, upamiętnione później w powieści dla młodzieży Wspomnienia niebieskiego mundurka (1906), spędził w Pułtusku, gdzie uczęszczał do gimnazjum przy klasztorze oo. benedyktynów. Od 1864 r. zamieszkał w Warszawie, gdzie ukończył gimnazjum i w 1866 r. rozpoczął studia prawnicze w Szkole Głównej. W trakcie ich trwania zadebiutował jako poeta na łamach „Tygodnika Ilustrowanego”. Pracował w kilku redakcjach, jest autorem licznych tomów poezji, powieści, tekstów krytycznych i encyklopedycznych. Zmarł w wieku 70 lat, został pochowany na Starych Powązkach.

 Fot. Jerzy Ratowski