Z barokowym ambasadorem kultury polskiej i „Gloria Artis”

    Po rocznej przerwie odbył się XVI Międzynarodowy Festiwal M.K. Sarbiewskiego „Chrześcijański Horacy z Mazowsza” – tym razem w Płońsku, Sarbiewie i Warszawie. Po raz pierwszy bez konkursów w szkołach, ale mimo trwającej pandemii rozstrzygnięto dwa konkursy dla dorosłych: poetycki (w języku polskim i łacińskim) oraz naukowy. Odbyły się też prelekcje, prezentacja nowej publikacji, sesja naukowa, a prowadzący w płońskim MCK inauguracyjną Galę, aktor Maciej Gąsiorek, zadebiutował w nowym stroju poety z Sarbiewa. Festiwalem od początku kieruje dr Teresa Kaczorowska, prezes Academii Europaea Sarbieviana (AES), która to organizacja skończyła właśnie 15 lat!

   Przekładany kilkakrotnie Festiwal trwał nie przez trzy majowe dni, a dwa wrześniowe (10-11 września 2021), za to przy pięknej letniej pogodzie. Dostarczył wielu odkryć i wzruszeń, szczególnie dla laureatów Medalu „Zasłużony dla Kultury Polskiej Gloria Artis”, przyznanego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Medale te – wręczane po raz pierwszy w 16-letniej historii tego Festiwalu - przypinała poseł Anna Cicholska podczas inauguracyjnej Gali w płońskim MCK. 

   Pierwszym „Gloria Artis” został uhonorowany Libor Martinek z Czech - prof. Uniwersytetu Śląskiego w Opavie i Uniwersytetu Wrocławskiego, jednocześnie poeta, tłumacz literatury polskiej, o bogatym dorobku naukowo-literacko-translatorskim. Wygrał on też konkurs naukowy ogłoszony przez Radę Naukową AES, którą kieruje prof. Juliusz Chrościcki - za pokonferencyjną monografię „České a polské literární baroko” („Czeski i polski barok literacki”) - nagrodę finansową w tym konkursie wręczono mu na sesji naukowej w Bobolanum w Warszawie. Nową publikację zaprezentował zresztą nie tylko w Warszawie, ale także w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Płońsku. 

   – Nie spodziewałem się tylu laurów. Czuję się zaszczycony, wyróżniony, szczęśliwy. Kocham Polskę i Polaków! – powiedział po polsku wzruszony Libor Martinek. Od kilku lat jest on aktywnym członkiem Academii Europaea Sarbieviana, odbywa często spotkania autorskie w szkołach i bibliotekach na płn. Mazowszu, głosi prelekcje, a w 2020 r. zorganizował, mimo pandemii, razem z Academią Europaea Sarbieviana, międzynarodową konferencję naukową na Uniwersytecie Śląskim w Opawie pt. České a polské literární baroko - Czeski i polski barok literacki, która zaowocowała właśnie zbiorową monografią. 

   Drugi Medal „Gloria Artis” otrzymał Juliusz Erazm Bolek z Warszawy – poeta, prozaik, redaktor, twórca plakatów i afiszy literackich, autor kilkunastu książek. Jest aktywnym członkiem Związku Literatów na Mazowszu z siedzibą w Ciechanowie (współorganizatora Festiwalu), od którego otrzymał statuetkę „Złote Pióro” (2017). W ubiegłym 2020 r. Juliusz Erazm Bolek obchodził 40-lecie swojej twórczości. „Gloria Artis” został mu przyznany w 2019 r., ale z powodu koronawirusa przedłużało się jego wręczenie. Stąd wzruszenie Juliusza Bolka, który na scenie płońskiego MCK ledwie wydobył z siebie, że dedykuje go swoim rodzicom. 

   Piętno pandemii odczuwało się zresztą podczas całego XVI Festiwalu, poczynając od piętnastego Walnego Zgromadzenia AES, które rozpoczęto od ciszy po pięciu zmarłych w ostatnim czasie członkach AES. Niższa niż zwykle frekwencja dotknęła też wszystkie pozostałe części Festiwalu, zaczynając od Gali inauguracyjnej w płońskim MCK, a kończąc na konferencji naukowej w jezuickim Bobolanum w Warszawie. Jednocześnie jednak radowano się, że mimo trwającej pandemii Festiwal się odbył, co wyraziła też Marszałek Sejmu RP w Liście odczytanym przez b. posła Roberta Kołakowskiego, honorowego członka AES. […] „Bardzo się cieszę, że coroczne spotkania przyczyniają się do popularyzowania dziedzictwa tego wspaniałego barkowego ambasadora polskiej kultury[…] - napisała Elżbieta Witek.

   Dopisali natomiast laureaci XVI Ogólnopolskiego Konkursu Poezji „O Laur Sarbiewskiego”, zorganizowanego przez MCK w Płońsku. Są to: I nagrody – Ela Galoch (Turek), II nagrody – Tomasz Lorenc (Łódź); III nagrody – Czesław Markiewicz (Zielona Góra); zaś dwóch równorzędnych wyróżnień: Tadeusz Charmuszko (Suwałki) oraz Urszula Krajewska-Szeligowska (Zambrów). Wyróżnienie specjalne za wiersz o Płońsku otrzymał Tadeusz Dejnecki (Płock). Z powodu pandemii nie dojechała natomiast laureatka konkursu poezji w wersji łacińskiej - Marina Garanin (z niemieckiego Heilderbergu), ale jej wiersz odczytał po łacinie przewodniczący jury, dr Marcin Loch.

    Podczas inauguracyjnej Gali – jak zwykle rozpoczynającej się hymnem AES - odbył się też piękny poetycki koncert Elżbiety Adamiak z zespołem „Trwaj chwilo, trwaj”. A niedługo później, też w płońskim MCK – Trio Piotra Woźniaka, podczas Nocy Poetów.

   Przed oficjalną inauguracją w płońskim MCK - którą prowadził aktor Maciej Gąsiorek w nowym, uszytym przez Zamek w Gniewie na jego miarę stroju (delii) poety z Sarbiewa - dr Teresa Kaczorowska i prof. Libor Martinek mieli wspólną prelekcję w MBP w Płońsku. Po niej odbyło się doroczne Walne Zgromadzenie AES, tym razem w MODR Poświętne, gdzie odbywały się pierwsze edycje tego Festiwalu. Po Walnym uczestnicy Festiwalu mogli odwiedzić też Sarbiewo - rodzinną wioskę „polskiego Horacego”. Obecnie trwa tam rewitalizacja kościoła, w którym poeta został ochrzczony, a w Szkole Podstawowej im. M.K. Sarbiewskiego w Sarbiewie jest jego Izba Pamięci, z zaczątkiem biblioteki, dziś siedziba AES.

   Drugi dzień Festiwalu miał charakter naukowy. Maciej Kazimierz Sarbiewski (1595-1640), nazywany „sarmackim Horacym”, był nie tylko poetą uwieńczonym w Rzymie Wawrzynem Poetyckim przez Papieża Urbana VIII, ale także uczonym, profesorem Akademii Wileńskiej, a na koniec życia kaznodzieją króla Władysława IV. Na konferencji naukowej w Akademii Katolickiej Bobolanum w Warszawie, pięcioro badaczy z AES: dr Teresa Kaczorowska (AES), prof. Juliusz Chrościcki (UW), prof. Elwira Buszewicz (UJ), ks.dr Krzysztof Dorosz (SJ) i prof. Libor Martinek (Czechy) mogło przybliżyć swoje najnowsze badania nt. postaci i osiągnięć M.K. Sarbiewskiego, a także działalności AES. Z referatami wystąpili również prof. Barbara Milewska-Waźbińska (UW), prof. Peter Jonathan Starr (Wlk. Brytania) oraz Daniel Artymowski (b. kustosz Zamku Królewskiego w Warszawie). W programie tego dnia były też odwiedziny zbiorowej mogiły na Powązkach, gdzie spoczywa M.K. Sarbiewski oraz grobu tłumacza jego utworów, o. jezuity Tadeusza Karyłowskiego, 

   W trakcie tegorocznego Festiwalu towarzyszyła też Akcja „Pięć minut z Sarbiewskim”, czyli czytanie poezji ks. M. K. Sarbiewskiego przez aktora Andrzeja Ferenca w Katolickim Radiu Diecezji Płockiej, były stoiska z wydawnictwami poetycko-naukowymi. A nagrodzone w konkursach wiersze znajdą się w „Ciechanowskich Zeszytach Literackich” nr 24//2022. 

   Poza wymienionymi już wyżej uczestnikami w Festiwalu uczestniczyli także inni, m.in. prof. Janusz Rohoziński (Warszawa), dr Bogumiła Umińska (Ciechanów), dr Tadeusz Witkowski (USA), dr Irena Ulku (Stambuł); poeci: Alina Lassota (Wilno, Litwa), Wojciech Wencel (Gdańsk), Józef Pless (Niemcy-Warszawa), Elżbeita Nawrocka (Gdańsk) oraz inni miłośnicy „polskiego Horacego” z całej Polski. Związek Literatów na Mazowszu reprezentowali: Teresa Kaczorowska, Wiktor Golubski, Dariusz Węcławski.

   Warto dodać, że Festiwal mógł odbyć się dzięki wsparciu 15 partnerów, za co należą się podziękowania. Kierowała nim dr Teresa Kaczorowska, jego inicjatorka i prezes St. Academia Europaea Sarbieviana. Tę oddolną inicjatywę, która już od 17 lat przywraca pamięć „polskiemu Horacemu”, objęli patronatem Marszałek Sejmu RP, Biskup Płocki oraz Marszałek Woj. Mazowieckiego. 

Fot. Miejska Biblioteka Publiczna w Płońsku, Jezuici