Członkowie Związku Literatów na Mazowszu oraz inni pisarze obecni w dniach 6-7.X.2010 r. na XV Ciechanowskiej Jesieni Poezji (z różnych zakątków Polski oraz z USA, Francji, Ukrainy i Czech), zwracają się z APELEM o ratowanie XIX-wiecznego Dworu w Przedwojewie, gm. Opinogóra.

Ciechanów dnia 14.10.2010 r.

Pan Starosta Sławomir Morawski
Starostwo Powiatowe w Ciechanowie
ul. 17 Stycznia 17
06-400 CIECHANÓW 

W imieniu Związku Literatów na Mazowszu oraz innych pisarzy obecnych w dniach 6-7.X.2010 r. na XV Ciechanowskiej Jesieni Poezji (z różnych zakątków Polski oraz z USA, Francji, Ukrainy i Czech), zwracam się z APELEM o ratowanie XIX-wiecznego Dworu w Przedwojewie, gm. Opinogóra (trzy kilometry od Ciechanowa). Jest on nie tylko zabytkowy, ale związany z Marią Konopnicką (1842-1908) – znaną poetką, nowelistką, pisarką dla dzieci, publicystką, tłumaczką, działaczką społeczną i narodową.

XV Ciechanowska Jesień Poezji przebiegała w tym roku pod znakiem autorki słynnej „Roty”, w związku ze stuleciem jej śmierci. Ziemia Ciechanowska godnie uczciła ten jubileusz. W Centrum Kultury i Sztuki im. Marii Konopnickiej w Ciechanowie, odbył się cały blok programowy poświęcony poetce. Wszyscy, w wypełnionej szczelnie Kawiarni Artystycznej CKiSz, mogli zapoznać się z dwiema okolicznościowymi publikacjami Związku Literatów na Mazowszu o bliskich związkach Marii Konopnickiej z Ziemią Ciechanowską: z najnowszym numerem „Ciechanowskich Zeszytów Literackich” nr 12 pt. „Nie rzucim ziemi...” oraz książki Teresy Kaczorowskiej pt. „Maria Konopnicka i Ziemia Ciechanowska”. Wysłuchali też prelegentów, którzy poza niżej podpisaną, również w formie multimedialnej, przedstawili związki poetki - z Podkarpaciem (dyrektor Muzeum M. Konopnickiej w Żarnowcu, Paweł Bukowski) i ze Lwowem (pisarka i red. naczelna „Krynicy” z Kijowa, Dorota Jaworska). Bardzo ciekawe było także wystąpienie Ewy Gryguc z Cyfrowej Biblioteki Narodowej w Warszawie, która przedstawiła bogatą bibliografię poetki w cBN. Gorąco został też przyjęty jedyny już prawnuk autorki „Roty” – Jan Bielecki z Warszawy, prezes towarzystwa im. M. Konopnickiej w Warszawie, który interesująco opowiadał o działaniach tej organizacji. Ponadto Powiatowa Biblioteka Publiczna w Ciechanowie przygotowała ciekawą wystawę bibliograficzną Marii Konopnickiej, a całość uświetnił program artystyczny w wykonaniu uczniów Gimnazjum nr 3 im. M. Konopnickiej w Ciechanowie, poświęcony patronce.
  
Ponadto Towarzystwo Miłośników Ziemi Ciechanowskiej oraz Związek Literatów na Mazowszu ufundowały i odsłoniły pamiątkową tablicę poświęconą Marii Konopnickiej. Dopełnieniem uroczystości było złożenie kwiatów pod pomnikiem poetki w parku jej imienia. Na koniec wszyscy uczestnicy XV Ciechanowskiej Jesieni Poezji odwiedzili dworek w podciechanowskim Przedwojewie, który w latach 1905-1921 wraz z majątkiem ziemskim należał do Jana Konopnickiego (1868-1930) - syna poetki, także zasłużonego dla Ziemi Ciechanowskiej (był społecznikiem, mecenasem kultury, aktywnym działaczem gospodarczym). Poetka odwiedzała w Przedwojewie syna Jana (miała tu jedyne wnuki), troszczyła się o oświatę i kulturę w Ciechanowie, pomagała ubogim, współpracowała z pozytywistami – w Przedwojewie bywali dr Franciszek Rajkowski, Aleksander Świętochowski, Henryk Sienkiewicz, hr. Adamem Krasiński i wielu innych. Dziś dwór jest zdewastowany i chyli się ku upadłości, co wzbudziło zdumienie przyjezdnych. Serca wszystkich wypełniła jedna myśl – należy jak najszybciej go odbudować, nadać mu dawny blask i właściwą użyteczność. To u wrót zrujnowanego dworu narodziła się idea, aby wysłać APEL do władz o jego ratowanie, o stworzenie w Przedwojewie Domu Pracy Twórczej, albo Domu Pisarza (na wzór Domu Aktora w Skolimowie), z Izbą poświęconą autorce „Roty”.

Należy dodać, że dwór w Przedwojewie jest ostatnim obiektem materialnym na Ziemi Ciechanowskiej związanym z Marią Konopnicką. Nie istnieją już bowiem dom i młyn w Ciechanowie, które w latach 1903-1914 dzierżawił od Ordynacji Krasińskich Jan Konopnicki (poetka i tu bywała). Spalił się też Dom Ludowy przy ul. Warszawskiej – poetka napisała w 1907 roku wiersz „Na otwarcie Domu Ludowego w Ciechanowie” i do dziś jest patronką kultury miasta. Konopnicka ma w Ciechanowie dwa pomniki, jej imię nosi centrum kultury, park, skwer, jedna z ulic oraz kilka okolicznych szkół – ale nie ma żadnego obiektu materialnego i choćby najskromniejszej Izby Pamięci. 

Przy okazji pragnę nadmienić, że w pow. ciechanowskim niszczeją jeszcze dwa inne dwory związane z literaturą polską. Jest to dwór w Szulmierzu, gdzie bywał i pisał Stefan Żeromski oraz dwór w Koziczynie, gdzie urodził się sławny artysta rzeźbiarz i literat Bolesław Biegas. Obydwa budynki są obecnie w stanie katastrofalnym i wymagają natychmiastowego ratunku.

Apelujemy do władz o ratowanie związanego z Marią Konopnicką i jej synem Janem dworu w Przedwojewie! Prosimy także o zadbanie o dwa pozostałe w powiecie dwory przypominające sławne postaci literatury i sztuki. Zniszczenie tych obiektów będzie wielką stratą nie tylko dla regionu, ale dla kultury narodowej. Troska o polskie dziedzictwo kulturowe jest przecież naszym obowiązkiem, a renowację zabytków ułatwiają dziś fundusze Unii Europejskiej.

Z poważaniem,

Prezes Związku Literatów na Mazowszu
dr Teresa Kaczorowska

Do wiadomości:
1. Zarząd i Rada Powiatu Ciechanowskiego
2. Zarząd Woj. Mazowieckiego, ul. Jagiellońska 26, 03-719 Warszawa
3. Wójtowie Gmin w Opinogórze i Regiminie
4. Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie
5. Redakcje „Tygodnika Ciechanowskiego”, „Czasu Ciechanowa”, „Extra Ciechanów”
6. Katolickie Radio Ciechanów