Zmarła poetka i malarka Marianna Olkowska
Refleksje z ostatniego Pożegnania Prof. Juliuszowi Chrościckiemu
Głosy w Domu Turka
W lochach „Domu Turka” wciąż słychać jęki męki katowanych i wołanie: Litości! Zmiłowania! Przecież za Polskę walczyliśmy!
Sczerniałe ściany milczą choć pamiętają wszystko…
Przemówcie, proszę! Powiedzcie jak w ciemności tych labiryntów śmierć grasowała
Powiedzcie jak łamano tu kości wyrywano paznokcie jak bito, torturowano
Trzeba mówić Trzeba prawdę wykrzyczeć bo ofiary już w niebie
Ale wy - ściany – teraz w dobrych rękach
Pilnujcie pamięci!
Augustów, 13 października 2021 r, otwarcie wystawy „Lipcowi. Twarze Obławy Augustowskiej” przed „Domem Turka” podczas rozpoczęcia działalności Muzeum Obławy Augustowskiej w Augustowie, Oddziału Instytutu Pileckiego w Warszawie ***„Dom Turka” w Augustowie (ul. 3 maja 16) – kamienica z 1900 r. W latach 30. XX w. mieściła się w niej lubiana cukiernia, prowadzona przez bośniaka Kamila Tiakosza, nazywanego „Turkiem”. Podczas okupacji sowieckiej właściciele zostali wywłaszczeni i w latach 1940-1941 budynek był siedzibą NKWD i NKGB. Areszt umiejscowiono w podziemiach, zaś na wyższych kondygnacjach znajdowały się biura. W czerwcu 1941 r., po agresji niemieckiej na ZSRS, zajęli go Niemcy - do 24 października 1944 r., kiedy powróciło do niego NKWD. W latach 1945-1956 obiekt był siedzibą PUBP, 1956-1981 – MO, a w okresie 1981-1992 -WOP. W budynku więziono przeciwników władzy sowieckiej i niemieckiej; w lipcu 1945 r. był on jednym z miejsc więzienia aresztowanych podczas Obławy Augustowskiej. Słynął z brutalnych, krwawych tortur podczas przesłuchań. W 2006 r. zwrócono go spadkobiercom rodziny Rechtmanów, którzy sprzedali kamienicę przedsiębiorcy Włodzimierzowi Kudraszewiczowi. Zamierzał on utworzyć na jego miejscu galerię handlową, ale dzięki zdecydowanemu działaniu miejscowych środowisk patriotycznych udało się, 1 kwietnia 2011 r., obiekt wpisać do rejestru zabytków. W lipcu 2021 r. niszczejący „Dom Turka” nabył Instytut Pileckiego, aby utworzyć w nim Muzeum Obławy Augustowskiej. Rozpoczęło ono działalność 12-15 października 2021 r. - wystawą przed Domem Turka; w kinie „Iskra” odbył się koncert, pokaz filmu „Nazajutrz” oraz dyskusja panelowa historyków. |
Teresa Kaczorowska