Od redakcji

   Wszystko to ma odbicie również w naszych Zeszytach. Znajdą Państwo w tym numerze mniej utworów z zagranicy, ponieważ epidemia koronawirusa i wojna na Ukrainie ograniczyły kontakty, odizolowały nas od siebie, od świata, co osłabiło więzi, zresztą nie tylko literackie. Znajdą też Państwo echa wojny (w wierszach Teresy Kaczorowskiej) i pandemii (w prozie Dariusza Węcławskiego i w poezji Marty Berowskiej).

   Cieszę się więc, że w tym trudnym czasie udało nam się wydać ten numer periodyku, dzięki czemu utrzymana jest jego ciągłość. Ukazuje się on bowiem, jako rocznik, nieprzerwanie od 1999 r, czyli od 24 lat, i jest to prawdopodobnie najdłużej wydawane regionalne pismo literackie w Polsce! Docenili to w tym roku i Prezydent Miasta Ciechanów, i Marszałek Województwa Mazowieckiego, którzy mimo dużych potrzeb finansowych na inne pilne cele, dofinansowali jego wydanie. W połączeniu z naszymi społecznymi siłami udało nam się więc te Zeszyty wydać i przekazuję je Państwu z wielką radością i nadzieją, że ich treść okaże się interesująca. Jak zawsze pismo bazuje na kulturze (głównie literaturze) i tradycjach regionu płn. Mazowsza, ale jak zawsze nie stronimy w nim też od akcentów ogólnopolskich i międzynarodowych. 

   Dwudziesty czwarty numer  „Ciechanowskich Zeszytów Literackich” nosi tytuł Czesław Słoński (1890-1949) – poeta, nauczyciel, publicysta. Tegorocznemu bohaterowi naszego pisma poświęcamy ponad 60 stron, przybliżając w tekstach Hanny Budzisz i Lidii Lachowskiej jego ciekawą postać, a także dwutygodnik „Kronika Ciechanowska”, który redagował i wydawał w latach 1930-1932; prezentujemy ponadto jego twórczość. Czesław Słoński pochodził ze szlacheckiej wsi w woj. połockim (obecnie na Białorusi), kształcił się w Warszawie i Moskwie, a w 1919 r. zamieszkał z żoną Stanisławą i dwiema córkami w Ciechanowie. Został nauczycielem Gimnazjum Męskiego im. Zygmunta Krasińskiego, w którym do końca życia nauczał geografii i przyrodoznawstwa. Wraz z dwiema najstarszymi klasami gimnazjalnymi był ochotnikiem wojny 1920 r. - pełnił rolę kancelisty sztabowego podczas całej kampanii antybolszewickiej. Natomiast w okresie międzywojennym stał się jedną z najbardziej znanych i barwnych postaci Ciechanowa – poza nauczaniem, udzielał się społecznie na niwie kultury, pisał, publikował, śpiewał. Po napaści Niemiec na Polskę w 1939 r. został z rodziną wysiedlony (przebywał we wsiach Szczurzynek i Nużewko) oraz prowadził z żoną tajne nauczanie. Po II wojnie światowej wrócił do pracy nauczycielskiej, organizował oświatę w Ciechanowie, był pierwszym wicedyrektorem Gimnazjum i Liceum Męskiego im. Zygmunta Krasińskiego. Zmarł nagle, 21 grudnia 1949 r., spoczął na cmentarzu przy ulicy Płońskiej. Dziś w Ciechanowie odchodzi w zapomnienie, choć jego imię nosi jedna z ulic, ale mam nadzieję, że ten Zeszyt go nieco przypomni.

   Poza częścią poświęconą Czesławowi Słońskiemu, zapraszam Czytelników tego numeru „CZL” do lektury interesujących tekstów w drugim, tak samo ważnym rozdziale, który jest poświęcony Marii Konopnickiej, patronce Roku 2022. Ten specjalny w tym roku rozdział zawiera refleksje prof. Zofii Chyry-Rolicz w 180-lecie urodzin Poetki, przybliża jej związki z Ordynacją Krasińskich (tekstem dr. Teresy Kaczorowskiej), pokazuje też przekłady utworów „wieszczki narodu” w Chinach (pisze o tym sinolog Thomas Starky). 

   Zapraszam też Czytelników na Strony nasze, gdzie jak zwykle, publikujemy dowolną twórczość członków Związku Literatów na Mazowszu. Tym razem znajdą Państwo w tym rozdziale nowe utwory tylko trojga członków ZLM: Teresy Kaczorowskiej, Andrzeja Zygmunta Roli-Stężyckiego oraz Dariusza Węcławskiego..

   Warto też zajrzeć na Strony gościnne tego rocznika, ażeby poznać dokonania twórcze kilkorga innych autorów, w tym poezję Mary Berowskiej z Warszawy, Jakuba Boguckiego z Wrocławia, Bogusława Doparta z Krakowa, polsko-niemieckiego poety Krystiana Medarda Manteuffla oraz prozę Grzegorza Pełczyńskiego z Wrocławia i Andrzeja Zawadzkiego spod Piaseczna. Wyróżnia się w tym rozdziale znakomity esej dr. Bohdana Urbankowskiego z Warszawy, przekonujący nas w Roku Polskiego Romantyzmu, że romantyzm to najważniejsza część kultury i duszy polskiej...

   Natomiast Spotkania z Literaturą w Opinogórze, które czternaście lat temu zaczęło organizować z wybitnymi polskimi pisarzami Muzeum Romantyzmu w Opinogórze - a mnie powierzono ich prowadzenie w Dworze Krasińskich – są w tym numerze skromne. Spotkania te odbywają się bowiem ostatnio tylko jeden raz w roku i w 2021 r. udało się zorganizować tylko jedno, ale już dwudzieste trzecie z kolei. Jego gościem była znana poetka Alicja Patey-Grabowska z Warszawy. Tekst mego pióra o tej znakomitej autorce wielu poetyckich książek, eseistce, tłumaczce i pedagog o bogatym dorobku literackim, laureatce wielu nagród znajdą Państwo na str....  

   Z kolei w rozdziale Laureaci naszych konkursów literackich prezentujemy – jak co roku - poezję i prozę nagrodzoną w konkursach literackich, które Związek Literatów na Mazowszu współorganizuje z innymi instytucjami kultury i organizacjami pozarządowymi. Znajdą więc Państwo w tym rozdziale najlepsze utwory aż dwóch edycji:  XVI i VII Ogólnopolskiego Konkursu Poezji „O Laur Sarbiewskiego” w Płońsku (z lat 2021 i 2022) oraz z II Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego „O Laur Zygmunta z Opinogóry” (Ciechanów-Opinogóra 2021). 

   Kolejny rozdział Recenzje, opinie, wspomnienia omawia nowe książki naszych pisarzy z ZLM:  trzy pozycje dr. Tadeusza Witkowskiego z USA - recenzjami Ewy Krysiewicz (Zapiski z czasów zamętu 1987-2021, Ciechanów 2021; Ukryte i jawne Szkice o tajnych służbach, Ciechanów 2021; Wirydarzu politycznym 1999-2020, Ciechanów 2021) i Krzysztofa Dybciaka (SENS DZIEDZICZENIA. Myśli o polskim etosie poetyckim XX wieku, Kraków 2021). Z kolei sztukę dr. Teresy Kaczorowskiej Maria Konopnicka. Czarodziejka osobliwa (Ciechanów 2022) omawia dr. Paweł Krupka, a książkę Andrzeja Zygmunta Roli-Stężyckiego - Sady-Kolonia. Dzieje parafii p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa (Różanna 2020) – dr Dorota Horodyska. Znajdą Państwo też w tym rozdziale przypomnienie o stanie wojennym wprowadzonym w Polsce 13 grudnia 1981 r., dzięki książkom Teresy Kaczorowskiej Dwunastu na Trzynastego oraz Bogdana Żurka Wspomnienia stoczniowca. 

   W ostatnim rozdziale Wydarzenia, Kronika staraliśmy się, jak zwykle, odnotować najważniejsze zdarzenia z działalności Związku Literatów na Mazowszu oraz udział jego członków w szeroko pojętym życiu literackim w regionie, kraju i poza granicami (przez pandemię koronawirusa zdecydowanie skromniejszym). Cenne są relacje z naszych imprez, m.in. z ostatnich aż dwóch edycji wręczenia statuetki „Złote Pióro” (XXI i XXII), dwóch edycji Międzynarodowego Festiwalu Macieja Kazimierza Sarbiewskiego „Chrześcijański Horacy z Mazowsza” (XVI i VII), dwóch edycji – XXXII i XXXIII - Wiosny Literatury w Gołotczyźnie, czy XXVI Ciechanowskiej Jesieni Poezji, która wbrew pandemii odbyła się w realu i nikt nie zachorował. Są też teksty o 95. urodzinach naszego seniora poety Stefana Chojnowskiego oraz z 10.rocznicy śmierci pierwszego prezesa Alfreda Borkowskiego. Znajdą też Państwo relacje z wielu innych wydarzeń literackich oraz z życia i poczynań literatów ZLM odnotowanych krótko w Kronice ZLM. 

   Jak Państwo widzą – mimo niezwykle trudnego czasu - staraliśmy się w tych „Ciechanowskich Zeszytach Literackich” przekazać literackie tradycje z regionu, zaprezentować twórczość naszych autorów, odnotować wiele zdarzeń i dokonań literackich nie tylko z romantycznej Ziemi Ciechanowskiej, ale i szerzej z Mazowsza oraz z kraju. W sumie w tegorocznym Zeszycie, liczącym jak zwykle ostatnio ponad 300 stron! - poezję i prozę prezentuje aż 36 autorów. Cieszymy się, że „Ciechanowskie Zeszyty Literackie” mają już swoich wiernych czytelników, że trafiają do najważniejszych bibliotek w Polsce (Biblioteka Narodowa nadała pismu ISBN i ISSN), mają też coraz więcej odbiorców także zagranicą. 

   Mam nadzieję, że 24. numer naszego pisma, wzbogacony licznymi fotografiami, jak zwykle Państwa zaciekawi. Dziękuję Zespołowi redakcyjnego „CZL” za współpracę przy mozolnym tworzeniu periodyku. Jestem też wdzięczna wszystkim Autorom za utwory. Dziękuję Marszałkowi Województwa Mazowieckiego oraz Prezydentowi Miasta Ciechanów za pomoc finansową w jego wydaniu. Dziękuję drukarzom i wszystkim, którzy nas wspierają przez 24 lata! A Czytelników proszę o dalsze trwanie z nami, bo stworzone w 1999 r. przez nieliczne grono zapaleńców pismo stało się już trwałą wartością polskiej kultury. Cieszymy się, że ukazuje się już od dwudziestu czterech lat, podnosząc rangę kultury całego regionu! 

Teresa Kaczorowska

Lipiec 2022