Od redakcji

   Zeszytem tym, Proszę Państwa, wchodzimy w trzecie dziesięciolecie istnienia pisma! Aż się w to wierzyć nie chce... Zapewne nikt z nas, twórców tego rocznika, nie przypuszczał, że uda nam się tak długo go wydawać. W ubiegłym roku, kiedy ukazał się numer dwudziesty. i podwójnie jubileuszowy, bo w 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości (co oznacza że wydawaliśmy go dokładnie przez jedną piątą okresu Niepodległej!), kiedy podsumowywaliśmy te 20 lat, myślałam już, że osiągnęliśmy doskonały wynik, więc może już zaprzestać tej żmudnej redaktorskiej roboty... Ale starosta ciechanowski i Marszałek Mazowsza nie pozwolili nam – wsparli nasze wnioski na druk „Ciechanowskich Zeszytów Literackich”! Tak więc nie miałam wyboru i zabrałam się do pracy... Całe szczęście, że trud ten  doceniają chociaż niektórzy, jak choćby Miłosz Manasterski, który napisał w ubiegłym roku:

   Jak mało kto potrafię docenić istnienie i formę „Ciechanowskich Zeszytów Literackich”. W ciągu ostatniego dwudziestolecia podjąłem trud powołania trzech różnych pism literackich i społeczno-kulturalnych. Wydanie pierwszego numeru każdego z nich było okupione ogromnym wysiłkiem - wszak pismo trzeba wymyślić począwszy od tytułu, zebrać redakcję i autorów, opracować zawartość, zaprojektować szatę graficzną. Kiedy praca ta przynosiła upragniony sukces świętowaliśmy z przyjaciółmi pierwszy numer, planowaliśmy w redakcji poprawki do kolejnego i… kolejny numer już się nie ukazywał. [całość tekstu na str...]

   Ale my wchodzimy w trzecie dziesięciolecie naszego pisma! I udało się przygotować dużą, wartościową i - w wielu tematach odkrywczą jego treść.
 
   Dwudziesty pierwszy numer naszego periodyku – oraz jego pierwszy rozdział – nosi tytuł Wiktor Teofil Gomulicki (1848-1919), jeden z najważniejszych twórców  pozytywizmu. W tym roku mija 100 lat od śmierci tego nieco już zapomnianego, mazowieckiego poety, autora wielu książek i dziennikarza, postanowiliśmy więc przybliżyć jego postać i twórczość. Zwłaszcza, że był związany z pobliskim Pułtuskiem, choć dla wielu znany dziś tylko dzięki szkolnej lekturze Wspomnień niebieskiego mundurka. Czynimy to poprzez kilka obszernych tekstów: prof. Joanny Zajkowskiej, Aldony Nalewajk oraz dr. Teresy Kaczorowskiej. Drukujemy także kilka jego wierszy.

   Poza częścią poświęconą Wiktorowi Teofilowi Gomulickiemu, zapraszam też Czytelników tego numeru „CZL” na Strony nasze, gdzie jak zwykle, publikujemy dowolne utwory członków Związku Literatów na Mazowszu. Znajdą Państwo w tym rozdziale nowe utwory poetyckie czworga członków Związku Literatów na Mazowszu: Barbary Krajewskiej,  Marianny Olkowskiej, Bożenny Beaty Parzuchowskiej (nominowanej do ostatniego „Złotego Pióra”) oraz Zdzisława Zembrzyckiego.

   Warto też zajrzeć na Strony gościnne tego rocznika, ażeby poznać dokonania twórcze dziewięciu autorów, w tym Konrada Sutarskiego z Budapesztu oraz uczestników warsztatów literackich Marianny Olkowskiej.

   Natomiast Spotkania z Literaturą w Opinogórze, które jedenaście lat temu zaczęło organizować z wybitnymi pisarzami Muzeum Romantyzmu w Opinogórze - a mnie poproszono o ich prowadzenie w nowym Dworze Krasińskich – są w tym numerze bardzo skromne. Spotkania te odbywają się bowiem ostatnio tylko jeden raz w roku i w 2018 udało się zorganizować tylko jedno, ale już dwudzieste z kolei. Było ono jednak bardzo interesujące, bo po raz pierwszy gościliśmy doskonałego tłumacza, prozaika, prezesa Polskiego PEN Clubu – dr. Adama Pomorskiego. Tekst mego pióra o tym znakomitym translatorze i eseiście, autorze kilku książek, znajdą Państwo na str.... Ponadto drukujemy wiersze Rainera Marii Rilkego oraz Sergiusza Jesienina w przekładzie Adama Pomorskiego.

   W 2019 roku świętowaliśmy jubileusze dwóch naszych literackich imprez. Odbył się bowiem XV Międzynarodowy Festiwal M.K. Sarbiewskiego (wyjątkowy, po raz pierwszy zagraniczny, z wyjazdem studyjnym do Wilna) oraz XXX Wiosna Literatury w Gołotczyźnie. W związku z tym znajdą Państwo w tym Zeszycie dwa osobne rozdziały poświęcone tym festiwalom. Naprawdę warto do nich zajrzeć, publikujemy w nich bowiem wiele interesujących materiałów, m.in. wiersze czołówki poetów litewskich w przekładzie na j. polski (jest to namacalny efekt naszej wieloletniej współpracy z Litwą), czy odkrywcze przekłady z XVIII wieku utworów „polskiego Horacego”.

   Z kolei w rozdziale Laureaci naszych konkursów literackich prezentujemy – jak co roku - poezję nagrodzoną w konkursach literackich, które Związek Literatów na Mazowszu współorganizuje z różnymi instytucjami kultury i organizacjami pozarządowymi. I tak znajdą Państwo najlepsze utwory z dwóch ostatnich edycji ogólnopolskich trwających od wielu lat konkursów poezji: „O Laur Opina” (Ciechanów-Opinogóra 2018) i „O Laur Sarbiewskiego” (Płońsk 2019) .Publikujemy także nagrodzone utwory w młodszym konkursie, też współorganizowanym przez ZLM - Mazowieckim Konkursie Literackim (Przasnysz 2018). Dzięki tym konkursom możemy zaprezentować naszym Czytelnikom dodatkowo bardzo ciekawe utwory, poezją i prozą, aż 18 autorów z terenu całego kraju.

   Kolejny rozdział Recenzje, opinie, wspomnienia omawia kilka nowych książek naszych lub współpracujących z ZLM pisarzy – autorstwa Krzysztofa Martwickiego oraz Barbary Abramczyk.

   W ostatnim rozdziale Wydarzenia, Kronika staraliśmy się, jak zwykle, odnotować najważniejsze zdarzenia z działalności Związku Literatów na Mazowszu oraz udział jego członków w szeroko pojętym życiu literackim w regionie, kraju i poza granicami. Cenne są relacje z naszych imprez, m.in. z XXIII Ciechanowskiej Jesieni Poezji, XIX ciechanowskiej edycji Światowego Dnia Poezji, XV Międzynarodowego Festiwalu M.K. Sarbiewskiego, czy X Dnia M.K. Sarbiewskiego w Warszawie, a także wielu innych wydarzeń literackich z kraju i zagranicy, także sukcesów literackich członków ZLM, zarejestrowanych krótko w Kronice ZLM.
  
   Jak Państwo widzą staramy się w „Ciechanowskich Zeszytach Literackich” przekazywać literackie tradycje i odnotowywać najważniejsze wydarzenia w literaturze nie tylko z romantycznej Ziemi Ciechanowskiej i prezentować nie tylko twórczość naszych autorów, ale i szerzej z Mazowsza, a także z kraju i zagranicy. W sumie w tegorocznym Zeszycie, liczącym jak zwykle ostatnio ponad 300 stron! - poezję i prozę prezentuje rekordowa liczba autorów, bo aż 56! Cieszymy się, że „Ciechanowskie Zeszyty Literackie” mają już swoich wiernych czytelników, że trafiają do najważniejszych bibliotek w Polsce (Biblioteka Narodowa nadała pismu ISBN i ISSN), mają też coraz więcej odbiorców także zagranicą.

   Mam nadzieję, że 21. numer naszego pisma, wzbogacony licznymi fotografiami, jak zwykle Państwa zaciekawi. Dziękuję całemu Zespołowi redakcyjnego „CZL” za współpracę przy mozolnym co roku tworzeniu periodyku. Bardzo dziękuję wszystkim Autorom za utwory. Dziękuję Pani Staroście Ciechanowskiej i Marszałkowi Mazowsza za pomoc finansową w jego druku. Dziękuję drukarzom i wszystkim, którzy nas wspierają przez 21 lat! A Czytelników proszę o dalsze trwanie z nami. Cieszymy się, że stworzone w 1999 r. przez nieliczne grono zapaleńców pismo stało się już trwałą wartością polskiej kultury. I że ukazuje się już od dwudziestu jeden lat, podnosząc rangę całego regionu!
          

Teresa Kaczorowska Sierpień 2019

OD NOWEJ STRONY

Casus Ciechanowskich Zeszytów Literackich. Czas na patriotyzm kulturalny

   Od 20 lat ukazują się „Ciechanowskie Zeszyty Literackie”. Jubileusz pisma był świętowany podczas XXIII Ciechanowskiej Jesieni Poezji - ważnego ogólnopolskiego wydarzenia literackiego.

   Jak mało kto potrafię docenić istnienie i formę „Ciechanowskich Zeszytów Literackich”. W ciągu ostatniego dwudziestolecia podjąłem trud powołania trzech różnych pism literackich i społeczno-kulturalnych. Wydanie pierwszego numeru każdego z nich było okupione ogromnym wysiłkiem - wszak pismo trzeba wymyślić począwszy od tytułu, zebrać redakcję i autorów, opracować zawartość, zaprojektować szatę graficzną. Kiedy praca ta przynosiła upragniony sukces świętowaliśmy z przyjaciółmi pierwszy numer, planowaliśmy w redakcji poprawki do kolejnego i… kolejny numer już się nie ukazywał. Z różnych powodów. A to praca ekipy redakcyjnej okazała się słomianym zapałem, a to pojawiły się konflikty wśród autorów, lub też nie było finansowania. Albo zabrakło zdolności żeby je pozyskać, na przykład występując o granty czy sponsoring. Dlatego jubileusz „Ciechanowskich Zeszytów Literackich” potrafię docenić, jak być może nikt inny.

   Pism literackich nie wydaje się w Polsce bez wielkiego wysiłku. Nie ma gotowych rozwiązań finansowych jak jakiś fundusz wsparcia dla czasopism kulturalnych. Nie ma też tłumów czytelników gotowych zapłacić każde pieniądze za egzemplarz. Aby wydawać przez dwadzieścia lat pismo potrzeba ogromnej determinacji i wiary w sukces.

   Ten sukces jest niewątpliwy. „Ciechanowskie Zeszyty Literackie” są ciekawe, różnorodne, doskonale łączą twórców zagranicznych z mikroświatem twórców lokalnych pisarzy z      ogromnym dorobkiem z debiutantami, autorów znanych z tymi zapomnianymi. I co najważniejsze tworzą one ciągłość, które pozwalają na odtworzenie historii działań i twórczości ciechanowskiego środowiska literackiego na przestrzeni aż dwóch dekad.

   Jest to oczywiście nie tylko rezultat świetnej merytorycznej pracy redakcji pod kierunkiem dr Teresy Kaczorowskiej, prezesa Związku Pisarzy na Mazowszu. To także, a może przede wszystkich efekt niesłabnącej determinacji, aby kolejny rocznik zaistniał, miał swoje finansowanie, atrakcyjną zawartość i mógł dotrzeć do czytelników. Nic tutaj nie dzieje się automatycznie, każdy numer pisma jest wyzwaniem, które jak mój własny przykład pokazuje nie jest łatwo powtórzyć. Dlatego trzeba gratulować Redakcji, Wydawcom i Mecenasom „Ciechanowskich  Zeszytów Literackich” nie tylko za to jakie są, ale za to, że są, że trwają, że powstają już dwie dekady.

   W setną rocznicę odzyskania Niepodległości przez Polskę na wiele sposobów odmieniamy słowo „patriotyzm”. Przede wszystkim jednak w kontekście historii. Mówimy o czynie zbrojnym i ofiarach walki o Niepodległość, mówimy o opozycji antykomunistycznej i ofiarach totalitaryzmów. Jeśli o współczesności, to mówimy dzisiaj o patriotyzmie gospodarczym. Czas już mówić o patriotyzmie kulturalnym. Patriotyzmie, którego wyrazem jest dbałość o rozwój kultury, o tworzenie kultury narodowej zdolnej konkurować z innymi. Kultury budującej tożsamość Polaków, ich poczucie wyjątkowości a zarazem wspólnoty. Kultury będącej podstawą prawdziwej dumy narodowej.

   Jubileusz „Ciechanowskich Zeszytów Literackich” uprawnia do oceny, że wydawanie ich jest właśnie aktem patriotyzmu kulturalnego. Aktem zarówno w skali lokalnej jak i globalnej. Ciechanów utrwala za ich pomocą swoją obecność w literaturze krajowej a nawet międzynarodowej, dokłada swój udział do tego pięknego zbioru który określamy “współczesną kulturą polską”. Z drugiej strony budują one tożsamość lokalną, poczucie unikalności twórców i czytelników ziemi ciechanowskiej, wreszcie poczucie ich wspólnoty i dumy ze swojej małej ojczyzny.

   Czas już usunąć kłody z drogi takim inicjatywom jak „Ciechanowskie Zeszyty Literackie”. Czas na wyraźne i jednoznaczne wsparcie dla polskiej kultury we wszystkich jej formach - a nade wszystko w literaturze traktowanej w myśl liberalno-rynkowego podejścia „to się nie sprzeda”. Dziś już coraz lepiej rozumiemy, że myślenie w kategoriach czysto ekonomicznych prowadzi do katastrofy. Bez patriotyzmu kulturalnego Polacy staną się intelektualnie jałowi, skończą jako konsumenci ekspansywnej, uniwersalnej popkultury, pozbawieni swojego udziału w dyskursie o świecie współczesnym. To że trwamy w polskości, że określamy swoją tożsamość względem innych narodów to efekt nie tyle mądrej, krajowej polityki kulturalnej III Rzeczpospolitej, tylko przede wszystkim indywidualnych wysiłków i starań takich osób jak dr Teresa Kaczorowska i jej współpracownicy. To ich wkład sprawia, że istnieje wciąż polska kultura wysoka, że ciągle powstaje poezja, że tradycja literacka jest kultywowana i propagowana. Należą się za to wielkie podziękowania, które nie ograniczą się tylko do gratulacji, ale przyniosą systemowe, programowe rozwiązania dla dalszego, łatwiejszego i szybkiego wzrostu polskiej kultury pojmowanej jako dobro narodowe. Takim dobrem są już dzisiaj „Ciechanowskie Zeszyty Literackie”.
Październik 2018 r.

Miłosz Manasterski – poeta..... WZIAC Z CZL nr 20, redaktor naczelny Agencji Informacyjnej.

Miłosz Manasterski  (ur. 1977 r. w Kaliszu) – dziennikarz, poeta, prozaik, publicysta, menedżer kultury. Redaktor Naczelny Agencji Informacyjnej. Laureat Award World Poetry Day UNESCO 2016. Opublikował dziesięć książek poetyckich, zbiór opowiadań i zbiór felietonów. Jego twórczość przełożono na 16 języków.
Przygodę dziennikarską rozpoczął z Radiem Centrum w Kaliszu i „Głosem Wielkopolskim”, później prowadził audycje m. in. w Radio Konin, Radio 66 Konin, Ja-Radio Jarocin, Radio Classic FM Łódź, pisał do czasopism kulturalnych i społecznych. Jest redaktorem naczelnym Agencji Informacyjnej Współpracuje z portalem TVP Info, rzeczywistość polityczną i gospodarczą komentuje w TVP Info, TVP Polonia, TVP 3, Telewizji Republika, Polskim Radio 24, Poranku Rozgłośni Katolickich „Siódma9.pl” i Radio Plus. Prowadzi blog „Moje Obserwatorium”.